Kontrole podatkowe w Polsce

W 2011 r. przeprowadzono w Polsce ponad 140,000 kontroli podatkowych.

Kwota ustaleń podatkowych nieprawidłowości wyniosła nieco powyżej 4,000,000,000 zł – ujawnił Andrzej Parafianowicz, wiceminister finansów i generalny inspektor kontroli skarbowej. 

Tylko z tytułu dobrowolnych korekt deklaracji złożonych przez podatników do budżetu państwa wpłynęło ponad 800,000,000 złotych, co stanowi wzrost w odniesieniu do roku 2010 o prawie 27 proc. (632,000,000 zł).

W 2012 roku do priorytetów kontrolnych należą niezmiennie przestępczość paliwowa, oszustwa w zakresie podatku VAT w obrocie wewnątrzwspólnotowym, czyli tak zwane przestępstwa karuzelowe, szara strefa oraz wyłudzenia podatku VAT poprzez fikcyjne faktury.

Jeśli chodzi o osoby fizyczne, sprawdzane są nieujawnione dochody oraz niezarejestrowana działalność gospodarcza, w tym prowadzona przez Internet.

Warto zauważyć, że w Polsce zrywa się z tradycją chodzenia na kontrole, np. do firm. Najpierw prowadzone są analizy, jak duże jest w danym obszarze ryzyko wystąpienia nieprawidłowości. 

Skuteczność działań skarbowych zależy od ciągłego monitoringu obrotu gospodarczego, obserwacji pojawiających się tendencji i negatywnych zjawisk prowadzących do uszczupleń należności Skarbu Państwa.

Dlatego kontrola skarbowa musi się wykazywać elastycznością. Urzędy Kontroli Skarbowej poddają systematycznej analizie dotychczasowe działania, aby coraz lepiej radzić sobie z nowymi rodzajami ryzyka.

Tego lata rusza kolejna edycja akcji „Weź paragon”. Założeniem jest, żeby sprzedawcy zgodnie z przepisami rejestrowali obrót na kasach fiskalnych, co oznacza oczywiście wzrost wpływów do budżetu. Ważnym celem akcji jest też edukacja nie tylko sprzedawców, ale i klientów.

Nieuczciwym handlarzom grożą sankcje karne skarbowe. Kara grzywny za brak użycia kasy albo brak wydania paragonu wynosi co do zasady od 150 zł do 30,000 zł, kwota mandatu może wynieść do 3,000  zł.

Co ważne, nie ma znaczenia kwota uszczuplonego podatku, lecz sam brak respektowania przepisów. Wymierzona kara ma uświadomiać nieopłacalność takich zachowań.

Na przykład w trakcie ubiegłorocznej letniej akcji pracownicy administracji skarbowej wymierzyli ponad 25,000 mandatów na łączną kwotę ok. 6,400,000 zł. Kontrolami zostało objętych ok. 130,000 przedsiębiorców. W 12 proc. przypadków stwierdzono naruszenia przepisów w zakresie ewidencji sprzedaży na kasie.

Dlatego akcje będą kontynuowane, ponieważ jest to jeden ze sposobów wspierania uczciwej konkurencji i likwidacji szarej strefy.

Szczególnie niebezpiecznym zjawiskiem jest wprowadzanie do obrotu tzw. fikcyjnych faktur opisujących nieistniejące zdarzenia gospodarcze, które zostały wystawione wyłącznie w celu wyłudzenia prawa do odliczenia VAT albo zwiększenia kosztów uzyskania przychodu.

W minionym roku ujawniono prawie 120,000 szt. fikcyjnych faktur na łączną kwotę prawie 6,000,000,000 złotych.

Celem kontroli jest ustalenie, czy dokumenty odzwierciedlają rzeczywiste transakcje.

Jednym z narzędzi wykorzystywanych bezpośrednio w czasie prowadzonych postępowań są kontrole wielostronne (multilateral controls).

Polegają one na bieżącej koordynacji działań prowadzonych równolegle przez administracje podatkowe co najmniej dwóch państw UE (np. Polski i Irlandii) i są szczególnie przydatne w przypadku skomplikowanych oszustw typu karuzelowego.

Zachowania podatników w tym obszarze często mają związek z przestępstwami kryminalnymi związanymi z wyłudzaniem podatku VAT.

Tomasz J. Kaplan