Wg Algirdasa Šemeta, unijnego komisarza ds. podatków oszustwa podatkowe i uchylanie się od opodatkowania w Unii Europejskiej powoduje straty rzędu biliona euro rocznie.
Konieczność walki z tego typu procederami 6 grudnia przyjęła kształt rekomendacji Komisji Europejskiej dla państw członkowskich.
Według zaleceń Brukseli kraje UE powinny zaostrzyć swoje przepisy stosowane wobec rajów podatkowych, a także przeciwdziałać tzw. agresywnemu planowaniu podatkowemu.
Takie planowanie oznacza użycie międzynarodowych struktur z wykorzystaniem krajów o niskich podatkach lub układanie swoich interesów w taki sposób, by dana transakcja nie została opodatkowana w żadnym z państw członkowskich.
Komisja zachęca państwa członkowskie do wprowadzenia ogólnej zasady zapobiegania nadużyciom czyli wprowadzenia generalnej klauzuli obejścia prawa (klauzuli antyabuzywnej).
Klauzula taka oznacza w praktyce nałożenie podatku neutralizującego korzyści wynikających ze sztucznie tworzonych struktur.
W Polsce, po stwierdzeniu niekonstytucyjności takiego przepisu zawartego przed laty w Ordynacji podatkowej, klauzuli takiej jak dotąd nie wprowadzono.
Zwalczaniu nadużyć podatkowych miałoby służyć także wprowadzenie unijnych numerów identyfikacji podatkowej, nie tylko dla firm płacących VAT.
Ponadto poszczególne kraje powinny wpisywać na “czarne listy” kraje uznawane na podstawie wspólnie opracowanych kryteriów za raje podatkowe. Zdaniem KE konieczne jest również wzmocnienie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Przedstawione propozycje nie przybrały na razie formy projektów aktów prawnych, ale jednoznacznie wskazują na trend, który się kształtuje — systemy podatkowe są uszczelniane, a płacenie podatkowych pokazywane jest w kontekście modnego dziś myślenia w kategoriach CSR (corporate social responsibility).
Tomasz J. Kaplan
